Genellikle endüstriyel tesislerde tehlikeli gaz ve sıvıların üretiminin veya tüketiminin yoğun olduğu alanlar bulunmaktadır. Patlamaya Karşı Korumalı Alan olarak ifade edilen bu gibi mahallerde, ortamın durumuna göre uygun tipte koruma seçilmektedir. Böyle alanlar ile ilgili “Binaların Korunması Hakkındaki Yönetmelik 2015”te genel bilgiler dışında özel bir yönlendirme yoktur.
Endüstriyel Tesisler için Komple Bina Çözümlerimiz »
Yangına karşı tedbirlerin belirlenmesi, tesislerin yapısal, işletmeye dair özel durumları da dikkate alarak uygulanmasında, binaların “tehlike sınıflandırması” belirleyici rol oynamaktadır. Tehlike sınıflandırması ile ilgili olarak ise uluslararası uygulamalarda iki farklı sınıflandırma modeli kullanılmaktadır.
Yüksek tehlike içeren ortamların sınıflandırmaları zon veya bölüm (division) şeklinde tanımlanmaktadır. Her iki grup metotta da gaz ve toz olan ortamlar için ayrı ayrı değerlendirme ve kurallar belirlenmiştir.
Aynı zamanda sınıflandırma için bölgenin sıcaklık ve gaz grupları da dikkate alınmaktadır. Bu gaz grupları ve sıcaklık sınıflarına uygun şekilde hazırlanmış karşılaştırmalı değerler belirlenmiştir.
Ortamların tehlike sınıflandırmasını belirleyen standart, Türkiye’de TSE tarafından Aralık 2005’te yayınlanan TS 3491 EN 60079–10 standardıdır.
Yangın güvenliği açısından yüksek tehlikeli yerler için alınacak tedbirler kapsamında, sulu, kuru kimyevi tozlu, gazlı söndürme sistemleri yanında “algılama” da gelmektedir. Tehlike nedeni olan maddelerin, risk oluşturacak ortam veya durum değişikliklerini izleyebilmek için bazı algılayıcılar tesis edilmektedir. Kullanılacak algılayıcılar (duman, sıcaklık, alev, gaz vb) ve alarm sistemi elemanları (ihbar butonu, sesli/ışıklı uyarı cihazı vb), diğer bina tesisat malzemeleri gibi belirli sınıflandırmalara uygun olarak üretilmiş ve sertifikalandırılmış olmalıdır. Bu sınıflar aynı zamanda ortamın sınıfı olarak önceden belirlenen sınıflardır. Bu sınıflandırma, çeşitli ülke veya bölgelerde farklı uygulama kodlarını teşkil edecek şekilde isimlendirilmiştir.
Yüksek tehlikeli alan içinde gelişecek yangınlar açısından değerlendirme yapılacak olursa; buralardaki yangının duman öncelikli olacağı değerlendirilirse duman algılama dedektörleri, sıcaklık öncelikli olacağı düşünülürse sıcaklık dedektörleri kullanılmakta olduğu görülmektedir. Ortamda gaz veya solvent buharı olması durumunda da uygun gazlara göre kalibre edilmiş gaz algılayıcıları tesis edilir. Bunun yanında depolanan veya işlem gören maddelerin durumu dikkate alınarak belirtilen algılama yöntemlerinden (duman, sıcaklık, alev) bir veya birden fazlası da aynı ortamda uygulanabilir.
Kullanılacak olan cihazlar, ilgili standartlara uygun ve uygunlukları sertifikalandırılmış olmalıdır. (94/9/EC ve 1999/92/EC– ATEX; IEC 60079, 61241 ve 61779 – IECEx; NFPA – UL ve FM vb) ve uygunluk sertifikaları bulunmalıdır. Ancak pratikte bazı uygulamalarda maalesef ekipmanlar ile ilgili gereksinimler standartlara göre değil bazı yaklaşımlar veya tahminlere göre yapılmaktadır. Asıl ihtiyaca uygun tipte bir exproof ortam olduğundan emin olunamayacak alanlarda uygulama talep edilmekte ve uygulanmaktadır. Kullanılacak ekipmanın belirlenmesinden ve sertifikasının sorgulanmasından önce, uygulama yapılacak olan mahalin hangi sınıflandırmaya göre tasarlandığı, eğer tasarlanmadı ise ilgili standartlar dikkate alınarak tasarlanması ve sonra iç tesisat malzemelerinin seçilmesi gerekmektedir.
Endüstriyel Tesislerde Acil Anons ve Sesli Tahliye Sistemleri »
