Isıtma, soğutma ve havalandırma sistemleri Heating, Ventilation ve Air Conditioning kelimelerinin baş harflerinden oluşan HVAC kısaltması ile tanımlanır. Bu sistemlere ait uygulamalar ise HVAC otomasyonu olarak adlandırılmaktadır.
HVAC otomasyonu kontrol edilecek mekanik sisteme göre şekillenmektedir. Bu nedenle HVAC otomasyonunun kontrol edilecek sistemlere göre incelenmesi doğru olacaktır.
Isıtma/soğutma ve havalandırma cihazlarının merkezi bir noktadan tesisin bir kısmına veya tamamına hizmet verdiği sistemlerdir. İlk satın alma maliyetleri yüksek ancak toplam satın alma maliyeti düşüktür, enerji verimliliği oldukça yüksektir. Yeşil bina uygulamaları, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı, enerji geri kazanım sistemleri için uygundur. Bakım ve işletme merkezi noktadan ve uzman kişiler tarafından yapılır. Okul, hastane, havalimanı gibi bağımsız bölümleri olsa da tek bir kurum tarafından işletilen binalarda tercih edilmektedir.
Merkezi sistemler Isıtma kazanları (Brülör), Soğutma grupları (Chiller), Klima santralleri (AHU) ve bunlara hizmet eden sirkülasyon pompalarından oluşur. Bu üniteler bir merkezi yönetim yazılımı üzerinden izlenmekte ve kontrol edilmektedir.
Bağımsız alanlarda ayrı bir kontrol isteniyor ise, Fan-Coil üniteleri, VAV cihazları, radyatör, yerden ısıtma gibi cihaz ve sistemler kullanılabilir. Bu cihaz ve sistemlerin kontrolleri için her bir bağımsız alanda bulunan sensör ve termostatlar ile kontrol yapılabileceği gibi, bu sensör ve termostatların merkezi yazılım üzerinden de kontrol edilmesi mümkündür.
Isıtma/soğutma ve havalandırma cihazlarının her birinin bağımsız alana ait olarak kurulduğu ve hizmet verdiği sistemlerdir. İlk satın alma maliyetleri düşüktür, ayrıca bağımsız alanların satıldığı ve/veya kiralandığı durumlarda ilgili sistemin satın alması bağımsız alanın sahibine/kiracısına bırakılabilmektedir. Toplam satın alma maliyetleri oldukça yüksektir. Enerji verimliliği düşüktür. Yeşil bina uygulamaları, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı, enerji geri kazanım sistemleri için uygun değildir. Bakım ve işletme, bağımsız alan sahiplerine/kiracılarına bırakılmaktadır. Konut, ofis, AVM gibi her bir bağımsız bölümün ayrı bir kişiye ait olduğu/kiralandığı binalarda tercih edilmektedir.
Isıtma/soğutma ve havalandırma ekipmanları her bir bağımsız alan için ayrı ayrı kurulmaktadır. Bağımsız alanlara konulan termostatlar ile lokal olarak kontrol edilmektedir. Genelde merkezi bir otomasyon uygulanmamaktadır ancak istenirse tüm cihazlar merkezi bir otomasyon sistemi altında toplanarak izlenebilir ve kontrol edilebilir.
Her bir bağımsız alan için ayrı cihazlar kullanılsa da bu cihazlara hizmet veren merkezi ısıtma/soğutma ve havalandırma cihazlarının da olduğu sistemlerdir. İlk satın alma maliyeti yüksektir ancak bağımsız alanlarda kullanılacak cihazların satın alması ilgili alanın sahibine/kiracısına bırakılabilir. Toplam satın alma maliyetleri düşüktür ve enerji verimliliği oldukça yüksektir. Yeşil bina uygulamaları, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı, enerji geri kazanım sistemleri için çok uygundur. Bakım ve işletme merkezi cihazlar için uzman işletme ekipleri tarafından yapılmalıdır ancak istenirse bağımsız alanlar sahiplerine/kiracılarına bırakılabilir. Yeşil bina, enerji verimliliği, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı konusunda hassas yaklaşılan konut, ofis, AVM gibi binalarda tercih edilmektedir.
Isıtma/soğutma ve havalandırma her bir bağımsız alana ait cihazlar tarafından ilgili alana konulan termostatlar ile yapılmaktadır. Merkezi cihazlar bu sistemlere yardımcı sistemler olarak kurulmaktadır. Sistemin bir bütün olarak çalışması için merkezi cihazlar ile birlikte bağımsız alanlarda bulunan termostatlarda merkezi otomasyon sistemi tarafından izlenmektedir.
