Blog

Bir Hastane Yangınının Anatomisi

Yangın Güvenliği Can Güvenliği Haberler
Yrd. Doç. Dr. Saadet Alkış
25 Eylül 2018
Bir Hastane Yangınının Anatomisi

Özet

Yangın olayları her zaman toplumunun büyük bir kesiminde maddi ve manevi kayıplar vererek sonuçlanır. Ülkemizde de çeşitli çaplarda meydana gelen yangınlarda benzer sonuçlar ve benzer duygular yaşanır. Ama kısa süre sonra unutulur gider.

Bursa Şevket Yılmaz Hastanesinde 26 Mayıs 2009 tarihinde meydana gelen yangın olayı 8 canın yok olmasına ve hastanede de maddi kayıplara neden olmuştur. Yangın sonrası yapılan incelemede yangının çok büyük boyut olmadığı gözlenmiştir. Fakat binada yeterli güvenlik önlemlerinin alınmamış olması, yönetmeliklerin uygulanmamış olması, çalışanların yangın konusunda eğitimsiz olması, vs. vs. birçok unsur acı bir olayın nasıl meydana geldiğini göstermiştir.

Bu çalışma ile gerçek bir yangın olayının bize nelere dikkat etmemiz konusunda bir kez daha nasıl önemli hatırlatma yaptığını ve yangının çok ciddi bir olay olduğunu göstermek amaçlanmıştır.

1. Giriş

Hastaneler, yataklı ve ayakta hastaların tedavi edildiği ünitelerinin bulunduğu, ziyaretçi, çalışanlar gibi insan yoğunluğunun çok oldu binalardır. Hastanelerin kuruluş ve idareleri çeşitli ülkelere göre değişir. Yardıma muhtaç kişilerin yoğun oldu bu binalarda her an her tür tehlikenin meydana gelme ihtimali yüksektir. Önemli bir tehlike unsurunu da yangınlar oluşturur.

Fotoğraf 1

Hastanelerin risk analizleri yapıldığında görülmektedir ki yangın riski tüm hastaneler için önemli bir sorundur. Hastaneler altyapı özellikleri nedeni ile her an yangına gebedir. Mutfaklar, çatı katları, trafolar, elektrik tesisatları, parlayıcı-patlayıcı maddeler, oksijen sistemleri, nitrojen sistemleri, sigara gibi çok sayıda potansiyel tehlike hastanelerde mevcuttur. Tüm bu tehlikelere karşı gerekli önlemlerin alınması, erken uyarı ve müdahale sistemlerinin faaliyete geçirilmesi, tüm personelin bilinçlendirilerek olası durumlarda ne yapması gerektiğini bilmesi, doğabilecek bir afeti engelleyecektir.

Yangınlarda hastanelerde can kayıplarını temel teşkil eden etken binanın kısa sürede tahliye edilmesine yaşanacak yanlış hareket tarzlarıdır. Bunun için hastanelerin acil durum planlarının önceden yapılması gerekir.

Belirtilen bu durumu gözler önüne seren bir yangın olayı Bursa ilinde yaşanmış ekip arkadaşlarımla beraber olay yeri inceleme yaptık ve elde edilen bilgiler ışığında bir hastane yangının nasıl sonuçlar doğurduğu paylaşılacaktır.    

2. Şevket Yılmaz Hastanesi Yangını

Bursa kentinin merkez Yıldırım İlçesi'ndeki Şevket Yılmaz Devlet Hastanesi -2 katı ve giriş üzeri 6 katı bulunan betonarme bir yapıdır (fotoğraf 1.de). Binanın A-2 zemin katında bulunan Tomografi Servisi'nde 26 Mayıs 2009 saat 02.00 sıralarında sekreter masasının yanında bulanan bilgisayar kasasının elektrik kablosu girişinde meydana gelen elektrik kontağından yangın çıkmıştır. Bu bölümde yanıcı emtialar çok olması nedeniyle alevler kısa sürede bu katı sarmıştır. Hastane personeli panik içinde hastaları dışarı çıkarmaya çalışılmıştır.                                                                                    

Yangının meydana geldiği bölgenin durumu fotoğraf 2 ve 3'te yer almaktadır.

Fotoğraf 2

Fotoğraf 3

Fotoğraflardan da görüldüğü üzere yangının hasar durumu bu kadar. Bu bölge giriş katın -2.kat altında bulunan ve radyoloji ünitesi olarak kullanılan bir yer. Yangında elim sonucu veren yoğun bakım ünitesi girişin üzerindeki 3. katta yer almaktadır.

Yapılan incelemede yangının çıktığı bölgenin tam üzerine denk gelen tavanda en üst kata (çatıya kadar) uzanan elektrik şaft kanalı bulunmaktadır (fotoğraf 4'te). Bu kanal -2 katındaki yangının sıcak gazlarını ve alevini baca etkisi yaparak yukarı taşımıştır. Şaft kanalı içindeki dikey konumdaki elektrik kablolarının izolasyonları yanmıştır. Katlar arasındaki elektrik şaft kapakları ahşap olduğu için kolaylıkla yandığından diğer katlara dumanın yayılmasına neden olmuştur (fotoğraf 5'te).

Fotoğraf 4

Fotoğraf 5

Binanın en 3. Katında yer alan yoğun bakım ünitesi içinden de bu elektrik şaft kanalı geçerek çatıya uzanmaktadır. Buranın 3. kat olması nedeniyle aşağıdan gelen sıcak gazlar birikerek elektrik şaft kapağını yakmıştır (fotoğraf 6'da). Kapağın önünde bir sedye durmakta imiş, bu sedye şaft kanalı içinden gelen ısının etkisi ile tutuşarak tamamen yanmıştır (fotoğraf 7'de). Bu yanma sonucu oluşan gazlar, yoğun bakım ünitesini kaplayarak yatmakta olan hastaların zor durumda kalmasına neden olmuştur. Hastaların 8 kişisi burada vefat etmiştir.

Fotoğraf 6

Fotoğraf 7

3. Yangın Sonrası Elde Edilen Bilgiler

Yangın olayından sonra bazı tanık beyanları ve teknik incelemelerden yararlanılmıştır. Yangın çıkış nedeninin bulunması yanında hastanelerde yangın risklerinin en aza indirgenmesi için bu olaydan çok yararlanılmış ve öneriler hazırlanmıştır.

-Bu yangın olayı öncelikle hastanede personelin nokta bazındaki bir yangına müdahale ve kurtarma teknikleri konusunda yeterli eğitimli olmadığını göstermiştir. Bir tanık beyanında bu durum özetlenmektedir.

“Ben 3 hastaya müdahale ettim; yoğun bakım hastalarıydı bunlar... Ancak birini kaybettim. Yoğun bakım desteğinden herhangi bir plan program olmadan çıkarılmış, organize olmayan bir kurtarma faaliyeti vardı. Yangın sırasında durumu ağır olmayan hastalar bahçeye çıkarılırken, hastanenin 3'üncü katındaki 16 hastanın bulunduğu Yoğun Bakım Servisi'nde tam bir facia yaşandı. Yangın sırasındaki panikte hastaların elektriklerin kesilmesi, fişlerin çekilmesi ve dumandan büyük oranda etkilenmeleri nedeniyle yaşamlarını yitirdi. Bu bölümdeki diğer 8 hasta ise diğer hastanelere ulaştırıldı”.

TMMOB Bursa İl Koordinasyon Kurulu Teknik Heyetinin yaptığı incelemede elde edilen bazı sonuçlar(basında da yer almaktadır);

  1. Hastanede “Yangın Algılama Sistemi” bulunmakta, ancak çalışmamaktadır. “Yangın Algılama Sistemi”ni besleyen akü grupları “power fault” konumda olup, bu durum akülerin şarjlarının bitmiş olduğunu ve sistemin çalışmadığını göstermektedir.
  2. Mevcut Elektrik tesisatının dizaynında kullanılan kablolar, halogen-free (halojenden arındırılmış) değildir. Tesisat şaftında ve asma tavan içinde, algılama sistemi öngörülmemiştir.
  3. Yoğun bakım ve yeni doğan ünitesinde pozitif basınç oluşturacak şekilde havalandırma tesisatının çalışması gerekmektedir. Bu tür yapılarda yangın riski açısından gereken sistemlerin takviyesinin yapılması gereklidir.
  4. 165 cm x 65 cm ölçülerindeki “Kablo Bacası”ndan; hem elektrik tesisatı, hem de yangını daha da büyütebilecek oksijen gibi yakıcı gazların hatları geçirilmiştir.
  5. Kablo bacasında katlar arasında, alev ve dumanı engelleyecek veya geciktirecek “Yangın Şiltesi, Yangın Şapı” bulunmamaktadır.
  6. Bloklar arasında yangın ve dumanın yayılımını engelleyecek “Yangın Kompartımanları ve Önleyiciler” yapılmamıştır.
  7. Kablo bacası müdahale kapakları yangına dayanıklı olmayan malzemeden yapılmıştır.
  8. Kablo bacası müdahale kapağının “Yoğun Bakım Ünitesi” içine açılacak şekilde konumlandırması yanlıştır.
  9. Mimari, Statik, Elektrik, Yangın ve Mekanik Tesisat Projeleri, ilgili Meslek Odalarının mesleki denetimden geçirilmemiştir.
  10. Yangının meydana geldiği -2 katı bina projesi üzerinde ecza deposu olarak gözükmektedir.

Sonuç

Bu elim sonucu olan yangın olayı,

-Öncelikle binanın inşaasına uygun olarak kullanılması gerektiğini, yani sürekli ihtiyaca göre ilavelerle tehlike yaratacak bölümler oluşturulmaması gerektiğini göstermiştir;

-Yangın her ortamda çıkabilir, ama haberleşme tesisatının kurulmuş ve faaliyette olması can kayıplarını önleyebilen bir unsur olacağı net olarak bu yangın olayında bir kez daha gözler önüne serilmiştir;

-Yönetmeliklerin şartları hafife alınılmayacağını bu yangındaki can kayıpları bir kez daha ispatlamıştır;

-Ve tabiiki personel eğitimi basit birkaç video gösterimi ile değil, hastanelerde uygulamalı kurtarmalar ve müdahaleler gerçekleştirerek periyodik olarak yapılmasının önemi anlaşılmıştır;

Sadece Hastanelerde değil, tüm binalarda yangın risk çalışması yapılarak eksiklerin giderilmesi için ayrılacak yatırım giderleri yitip giden bir candan daha değerli değildir.

Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları için Komple Bina Çözümlerimiz »

Hastanelerde Can Güvenliği »