Yangının ilk belirtisinin alev olduğu yanma türlerine karşı koruma sağlamak için alev dedektörleri tesis edilir. Bu tip yangın türleri, yanıcı, parlayıcı sıvı ve gazlar ile patlayıcı maddelerin sebep olduğu yangınlardır. Algılayıcılar alevden yayılan ışınımları algılarlar. Alev dedektörleri alev öncelikli gelişen yangınlarda duman ve sıcaklık dedektörlerinden daha hızlı cevap verirler.
Alev dedektörlerinin seçiminde, yanıcı/tutuşturucu maddenin türüne, gün ışığına maruz kalıp kalmadığına ve NEMA koruma sınıflandırmasına göre ortam koşullarına dikkat edilir.
Temel olarak alev dedektörleri, alevdeki algıladıkları dalga boyuna göre aşağıdaki ana kategorilerde gruplanmaktadır:
UV Alev Dedektörleri ortalama 300 nanometrenin altında (0.185-0.260 mikrometre) dalga boyundaki ışınımları algılar ve nispeten daha hızlı, 2-3 saniye kadar olan cevap sürelerine sahiptir. Ancak güneş ışınına, yıldırım ışımasına, kaynak ışığına, elektrik arkına ve halojen lambalara aşırı duyarlı olan UV algılayıcıların uygulamalarında dikkat edilmesi gereken nokta, bu gibi ışık ve/veya ışınım kaynağına maruz kalan UV algılayıcıların istenmeyen alarmlar veya arızalar oluşturabilmesidir. Bu nedenle UV algılayıcıya sahip cihazlar güneş ışığına doğrudan maruz kalacak şekilde uygulanmazlar. Daha çok iç ortamlarda kullanmaya uygundurlar.
IR Alev Dedektörleri ise ortalama 4-5 mikrometre civarındaki dalga boyuna sahip ışınımları algılamaktadırlar. Cevap süreleri 4-5 saniyeleri bulmaktadır. Çevresel koşullardan daha etkilenmektedirler. Bu nedenle çok daha geniş kullanım alanına sahiptir.
Her iki algılayıcıya sahip olan UV/IR Alev Dedektörleri ise her iki algılama birimini birleştirerek daha hızlı ve nispeten daha doğru algılama yapabilmektedir. Ancak UV ve IR Dedektörler için uygulamada dikkat edilmesi gereken durumlar bu dedektörler için de geçerlidir. UV algılayıcıların hatalı alarmlara yol açabileceği ortamlarda UV/IR algılayıcılar daha verimli çözüm sunabilmektedir.
Çok spektrumlu IR Alev Dedektörleri, farklı dalga boyundaki ışımayı tespit edebilecek birden fazla algılayıcıya sahip dedektörlerdir. Özellikle IR algılayıcıların hatalı alarm üretebilecekleri yerlerde kullanılmaktadır. İki algılayıcılı (Double) veya üç algılayıcılı (Triple) olarak farklı tiplerde üretilmektedir.
Hidrokarbon (akaryakıt, metan vb) türevi alevlenmelerde en iyi çözümü sağlamaktadır. Bunun yanında dalgalı ışık kaynağı olarak değerlendirilebilecek, araç farları, araç veya insan kareketi dolayısıyla kesikli gölgeleme durumları, havalandırma fanlarına ait kanatların ışığı kesik kesik geçirmesi dolayısıyla yaşanan ışık dalgalanmaları dolayısıyla oluşabilecek hatalı alarmlara karşı çok spektrumlu dedektörlerin kullanılması faydalı olacaktır.
Bu tip alev dedektörleri, benzerleri video görüntüleme sistemlerindeki kameralarda da olan CCD (caharged couple device) görüntüleme birimlerini kullanarak algılama yapmaktadır. Alınan görüntünün işlendiği ve alevin yapısal durumunu doğru algılayabilmek için aşına resmin yangın algoritmalarına göre analiz edilerek algılama yapan dedektörlerdir. Alevdeki UV veya IR ışımaya ihtiyaç duymadan algılama yapmaktadır. Ancak hidrojen gibi gözle görünemeyen tipte alevlenmelerde kullanılamamaktadırlar. Ayrıca sis ve duman bulunan ortamlarda algılama zaafiyeti oluşmaktadır.
Işıma tesipiti yaptıkları için duman ve sıcaklık dedektörleri gibi tavan kotunda monte edilmeleri gerekmez. Alevi doğrudan görecek şekilde, üreticinin belirttiği açı ve mesafelerde uygulanması gereklidir. Dedektör algılayıcısının yüzeyinde katı madde (yağ, toz vb) birikmesine karşı tedbir alınmalıdır.
Üreticinin montaj yönergelerine dikkat edilmeli, olası alev kaynağının belirtilen açı içinde olup olmadığı, ortam çalışma sıcaklık değeri, IP koruma sınıfı değeri, kaynağa olan mesafe gibi değerler dikkate alınarak montaj yapılmalıdır.
Bunun yanında test için üreticilerinin neredeyse tamamında çeşitli özelliklerde ve boyutlarda test lambaları bulunmaktadır.
Yukarıda açıklanan tipik özellikler ve ortam koşullarının yanında üreticilerin teknik verileri de incelenerek, en az hatalı alarm üretecek bir uygulama amaçlanmalıdır. Ekonomik görünen dedektörlerin ihtiyacınıza karşılık verip vermediği, uygulama alanınız, ortamınızın koşulları, üreticilerin teknik değerleri ve uygulama tavsiyeleri dikkatlice değerlendirilmelidir. Ürünlerin EN54-10 ve/veya NFPA72'de belirtilen test prosedürlerine göre test edilmiş ve bu test sonucuna göre sertfikalandırılmış olduğu değerlendirilmelidir.
